پیرو هماهنگی دهیاری روستای آبنیه با بخشداری محترم بالا ولایت باخرز و اداره محترم دامپزشکی شهرستان باخرز درخصوص واکسیناسیون سگها علیه بیماری خطرناک هاری،اداره محترم دامپزشکی شهرستان باخرز درمورخ93/09/09اقدام به اعزام نیرو به این روستا نموده واکثرسگهای خانگی وگله روستا علیه بیماری هاری واکسیناسیون شده ودهیاری به صاحبان سگهایی که اقدام به واکسیناسیون سگها ننموده اند اخطار که سگها توسط دهیاری جمع آوری ومعدوم می گردند.که این دهیاری آمادگی لازم جهت معدوم سازی سگهای ولگرد و واکسیناسیون نشده علیه بیماری هاری را دارد و با هماهنگی وهمکاری بخشداری محترم بالاولایت و اداره محترم دامپزشکی بزودی سگهای ولگرد جمع آوری ومعدوم می گردند.
اطلاعات لازم از بیماری خطرناک وکشنده هاری
مقدمه و اهمیت بیماری:
یکی از بیماریهای زئونوز یا مشترک خطرناک بین انسان و حیوا نات هاری می باشد که یک بیماری عفونی حاد (آنسفالیت )وکشنده ویروسی است که به دو شکل تحریکی (هاری خشمگین )و ساکت (هاری فلجی ) ظاهر میشود.این بیماری مخصوص گوشتخواران اهلی و وحشی بوده و انسان و سایر حیوانات خونگرم پستا نداربطور تصادفی و اغلب از طریق حیوان گزیدگی به آن مبتلا میشوند.
اهمیت بیماری هاری به دلیل زیر است :
1) میزان کشندگی بالا (100% ) بطوریکه پس از ظهور علایم بالینی چه در انسان و چه در حیوان قابل درمان نبوده و بیمار محکوم به مرگ خواهد بود .
2) افزایش روند موارد حیوان گزیدگی در انسان بطوریکه به ناچار سالانه مبالغ زیادی صرف خرید سرمو واکسن ضدهاری جهت درمان و پیشگیری آسیب دیدگان میشود .
عامل بیماری :
عامل بیماری ویروسی از گروه RNAو نروتوپ متعلق به رابدو ویروسها وجنس لیسا ویروس ها است .این ویروس تحت تاثیر خشکی 56 درجه سانتیگراد طی یک ساعت اشعه ماورائ بنفش فرمالین و اتانول 40 تا 70 % ترکیب های آمونیوم چهار ظرفیتی آب و صابون بنزالکانیوم یک در صد غیر فعال می شود.
راههای سرایت بیماری به حیوان و انسان :
1) گاز گرفتن : اصلی ترین راه سرایت بیماری گاز گرفتن بوسیله حیوان هار است . البته از طریق کشیده شدن پنجه آغشته به بزاق حاوی ویروس هاری (به ویژه درگربه و گربه سانان ) نیز بیماری منتقل می شود.
2) پوست : از طریق پوست سالم هاری سرایت پذیر نیست ولی از راه کوچک ترین خراش یا زخم در پوست این بیماری منتقل می شود .
3) نسوج مخاطی : ویروس هاری از طریق مخاط آلوده نیز به انسان و حیوانات دیگر منتقل می گردد .بنابراین سگ ها و گربه های به ظاهر سالم که در اواخر دوره نهفتگی هستند و هنوز علایم بالینی هاری در انها ظاهر نشده است از طریق لیسیدن لب ، چشم وبینی کودکانی که با آنها بازی می کنند بیماری هاری را انتقال می دهند .
4) تنفس : سرایت هاری از طریق تنفس به ویژه در غارهای محل زندگی خفاش های آلوده امکان پذیر است .
5) دستگاه گوارش : انتقال ازاین طریق بعید است ولی حیوان گوشتخوار ممکن است بندرت از طریق خوردن لاشه حیوان هار مرده در اثر مبتلا به هاری به این بیماری مبتلا شوند . به هر حال باید از خوردن گوشت و فرآورده های مبتلا به هاری خودداری کرد .
6) وسایل آلوده :ویروس هاری بسیار حساس است ودر مقابل نور و خشکی به سرعت از بین می روند . بنابراین هاری از طریق وسایل آلوده فقط در موارد استثنائی منتقل می شود.
7) جفت :از آنجا که در یک بررسی هاری را از جنین رحم و تخمدان های یک حیوان ماده جدا کردند انتقال هاری از طریق جفت نیز بعید نیست .
8) انسان به انسان : تا به حال موارد معدودی انتقال هاری از انسان به انسان از طریق پیوند اعضا دردنیا گزارش شده است (دو مورد نیز از ایران در پیوند قرنیه در سال 1373 ) . بنابراین پیوند ازجسد آلوده به ویروس هاری ممکن است باعث انتقال بیماری شود وبه همین دلیل هر گاه علت مرگ معلوم نباشد یا علایمی مبنی بر آلودگی دستگاه عصبی مرکزی در هنگام مرگ وجود داشته باشد باید از پیوند عضو یا بافت جسد جلوگیری شود .
علایم بیماری در حیوان :
تمام پستانداران خونگرم اهلی ووحشی به هاری حساس هستند و میزبان های مختلفی موجب گسترش وسیع هاری می گردند . در سگ وگربه معمولا 2تا 3 هفته و گاهی چند ماه است . در برخی موارد 3تا10 روز قبل از بروزعلایم بالینی در سگ و گربه ، ویروس موجود در بزاق خیوان می تواند بیماری را منتقل کند . به عبارت دیگر ، اگر بزاق سگ و گربه در زمان گاز گرفتن به ویروس هاری آلوده باشد علایم بالینی حداکثر تا 10 روز بعد در حیوان ظاهر شده و خواهد مرد . به همین دلیل پس از هر گاز گرفتن توسط این دو حیوان باید آنها را تا 10 روز در قرنطینه نگاه داشت .پس از طی دوره نهفتگی ، اولین علامت بیماری ، تغییردر رفتار وعادت های حیوان است . به نحوی که یا بیش از اندازه به صاحب خود انس و الفت پیدا می کند و شل این که از او کمک می طلبد یا عصبانی وبد خو شده غذای خود را به دلیل اختلال در بلع به خوبی نمی خورند .
پیشرفت بیماری در برخی موارد بصورت فلجی (هاری ساکت ) بوده ، حیوان به گوشه ای پناه می برد و ابتدا دست ها سپس پاها و بعد سایر اندام ها فلج شده ودر نهایت به علت فلجی دستگاه تنفسی می میرند . ولی در بیش تر موارد ، پس ازدوره تغییر رفتار حیوان پریشان و مضطرب و کم کم وحشی و درنده (هاری خشمگین )می شوند و به گاز گرفتن سنگ وچوب و اشیای مختلف پرداخته و محل زندگی خود را ترک می کند وبدون هدف به هر جایی می رود وبه هر کس وهر حیوان سر راه خود حمله می برد .
در نهایت پس از مدتی در اثر دوندگی زیاد و گرسنکی و تشنگی به علت عدم قدرت بلع ، کف از دهانش سرازیر شده و پی در پی زمین می خورد . صدای پارس حیوان خشن ، ناموزون و بریده بوده ودرندگی در چهره اش هویدا است . در اغلب موارد مردم سگ ها را می کشند و اگر فرار کنند ، به زودی در اثر فلجی دستگاه تنفسی خواهند مرد . گربه پس از طی دوره نهفتگی به محل تاریکی پناه برده واز طریق پنجه کشیدن مشابه گاز گرفتن سگ یا گرگ ، هاری را منتقل می دهند . در واقع از آن جا که از طریق لیسیدن دایم ،پنجه های را به بزاق خود آغشته می کند ، با پنجه کشیدن بر دست و پا یا صورت انسان یا حیوان دیگرهم می تواند با ایجاد خراش ویروس هاری را منتقل کند .
تشخیص :
در صورت ظهور علایم حاد عصبی به شکل هیجانی یا فلجی وبه ویژه اگر سابقه گاز گرفتن یا خراش توسط حیوان وجود داشته باشد ودر مدت 7تا10 روز فوت کند . همیشه بیماری هاری مطرح است . اگر چه بندرت ممکن است هیچ گونه سابقه تماس با حیوان کشف نگردد .
درمان :
درصورت شروع علایم هاری بیماری درمان پذیر نیست وبا وجود مراقبت های کامل بیماران در طی یک یا دو هفته پساز شروع علایم می میرند . تاکنون فقط 3 مورد بهبودی از بیماری هاری گزارش شده است .
بیمار مبتلا به هاری باید در یک اتاق ایزوله تحت مراقبت های ویژه قرار گیرد به این ترتیب که پس از بستری کردن بیمار دریک اتاق کم نور درمحلی بی سر و صدا وساکت و آرام اقدام های ذیل را می توان انجام داد :
تزریق دارو های آرام بخش و ضد تشنج
جایگزینی مایع و الکترولیت
تزریق آنتی بیوتیک در صورت وجود عفونت
باز نگه داشتن راه های تنفسی
درمان نارسایی تنقسی و قلبی عروقی
پیشگیری و کنترل :
با توجه به اهمیت بیماری هاری ، مشکلات وتنگناهایی که در راه کنترل بیماری هاری وجود در سطح کشور وجود دارد .بنابراین عاقلانه ترین راه پیشگیری ، واکسیناسیون می باشد . جهت نیل به این هدف واکسیناسیون حیوانات خانگی توصیه می شود .
نکاتی چند در مورد بیماری هاری :
واکسن را از سه ماهگی به سگ و گربه تجویز بنمایید .اگر بار آلودگی کم باشد هر سه سال یک بار انجام دهید درغیر این صورت هرسالیانه تکرار کنید .
واکسن هیچ عارضه جانبی ندارد ولی ممکن است یک سری علایم خفیف از جمله تب را نشان دهد که در اثر تجویز یا وارد کردن سر سوزن است .
اگر سگ وگربه واکسینه شده توسط حیوان مشکوک گاز گرفته شود توصیه می شود بلافاصله برای آزمودن یک واکسن هاری تجویز شود بعد تحت قرنطینه سفت و سخت با حداقل تماس برای شش ماه نگه دارید که در ماه پنجم دوباره واکسینه کنید اگر علایم را نشان داد معدوم کنید .
اگر حیوان مشکوک انسان را گاز بگیرد اولا باید ناحیه را با آب گرم فشار قوی وصابون شست .نباید زخم هاری را بخیه نمود . باید باز بماند چون همیشه مورد شستشو و...بشود چون اگر عمقی گاز بگیرد تولید آبسه و عفونت می کند . بنابراین در چنین مواردی پنج واکسن در روزهای صفر ، سوم ،هفتم ،چهاردهم ، بیست وهفتم و نودم توصیه می شود .
البته لازم به ذکر است اگر فرد قبلا واکسینه شوند که ازمدت واکسیناسیون یکسال نگذشته باشد فقط یک تزریق درروز صفر انجام می شود ولی اگر بیشتر از یکسال سپری شده باشد توصیه می گردد که سه تزریق در روزهای صفر ، سه و هفتم انجام گیرد
توسط دکتر مهرداد حلوائی